In de serie over gezondheidsbevorderende kruiden en specerijen die niet mogen ontbreken in je keuken of waar je niet zonder kunt, is nu komijn aan de beurt. Eerder zijn aanbod gekomen: kaneel, gember, tijm, oregano, kurkuma en zwarte peper.

Photo by Jo Marshall
Komijn (Cuminum cyminum) komt oorspronkelijk uit het Midden-Oosten en is verwant aan peterselie, dille, venkel en karwij en wordt ook vaak verward met deze laatste. Dit aromatische zaad heeft een licht peperige en nootachtige smaak en is een standaard ingrediënt in curry’s, maar wordt ook veel gebruikt in de Mexicaanse en Spaanse keuken. We vinden het kruid zelfs terug in onze kazen, zoals de boeren Leidse kaas. We kennen komijn ook wel onder de naam djinten of djintan, daarmee wordt vaak de gemalen versie aangeduid. De plant groeit het best in een zanderige bodem die goed gedraineerd is en voornamelijk in een warm klimaat, al is dat laatste niet per se noodzakelijk. Gezondheidsvoordelen Het is waarschijnlijk niet enkel om de smaak dat komijn zo’n belangrijke plaats in heeft genomen in de verschillende keukens, want komijn heeft ook allerlei gezondheidsvoordelen. De profeet Mohammed heeft gezegd dat komijn alles kan genezen behalve de dood. In de traditionele geneeskunde werd komijn tegen allerlei ziektes en aandoeningen gebruikt. Zo werd het gebruikt tegen slapeloosheid, astma, bronchitis, verstopping in de darmen, steenpuisten, insektenbeten en geheugenverlies. (Bron: Mens en Gezondheid) Hoewel het meeste onderzoek naar komijn gedaan is op dieren en niet op mensen, zijn er genoeg aanwijzingen die er op duiden dat komijn ook voor ons gezondheidsbevorderend kan werken. Ik zet ze voor je op een rij:
- Komijn is een goede bron van ijzer en andere mineralen als mangaan, magnesium en calcium. IJzer is belangrijk voor de zuurstof toevoer naar de cellen. Vooral zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven of die menstrueren hebben baat bij extra ijzer.
- Komijn ondersteunt de spijsvertering en helpt tegen zowel diarree als andere spijsverteringsstoornissen. Uit onderzoek bij ratten blijkt dat komijn de lever en bijnieren stimuleert meer gal en spijsverteringsenzymen aan te maken. Dit stimuleert de vetvertering en verbetert de opname van voedingsstoffen.
- In een andere studie bij laboratoriumdieren kwam naar voren dat de consumptie van komijn beschermt tegen de ontwikkeling van maag- of levertumoren. Dit komt waarschijnlijk door de antioxidanten die aanwezig zijn in komijn en doordat komijn de lever stimuleert meer enzymen aan te maken.
- Komijn bevat stoffen die het lichaam helpen bij de ontgifting, waardoor je minder last zult hebben van abcessen, puistjes of andere huiduitslag, omdat die allemaal tekenen zijn van een teveel aan gifstoffen in het lichaam.
- Onderzoek bij muizen heeft uitgewezen dat komijn de immuunrespons van het lichaam verbeterde bij muizen met een gecompromitteerd immuunsysteem als gevolg van stress. Dit was onder andere te zien aan de vermindering van cortisol, het stresshormoon.
- Komijn blijkt de bloedsuikerspiegel te kunnen reguleren en uit onderzoek bij ratten blijkt dat komijn beter werkt tegen diabetes dan het antidiabetes medicijn glibenclamide.
- Een extract van komijn werkte tegen osteoporose (botontkalking) bij ratten, vergelijkbaar met oestradiol, maar zonder de gewichtstoename.

Photo by Rebecca Siegel
Gebruik in de keuken Komijn wordt vaak pas vlak voor het gebruik gemalen, dit omdat het hele zaad langer zijn geur en smaak behoudt en dus langer bewaard kan worden. Wel luchtdicht en in het donker bewaren, uiteraard. Om de geuren goed te laten vrijkomen, kun je het zaad voor gebruik eerst licht roosteren. Niet te lang, dan wordt het bitter. Komijn kun je behalve in curry’s in allerlei gerechten toepassen. Verwerk het eens door je brood, als je zelf brood bakt, of in gerechten met kaas (of gebruik Leidse kaas of komijnenkaas). Het werd vroeger ook wel gebruikt in plaats van het toen zo dure zwarte peper, dus experimenteer eens door komijn toe te voegen in gerechten waar je anders rijkelijk zwarte peper over zou strooien, zoals een roerei of bij gegrilde groenten. Ook combineert het goed met yoghurt, zoals in onderstaand recept voor yoghurt dipsaus, lekker om bijvoorbeeld met komkommer!
- 250 ml yoghurt dikke (je kunt Griekse yoghurt nemen of gewone yoghurt uit laten lekken0 Neem zelfgemaakte 24-uurs yoghurt voor een lactose vrije variant
- 1 l komijnzaad
- 1 teentje knoflook
- snufje cayennepeper
- Keltisch zeezout naar smaak
- Rooster de komijn kort in een droge, hete koekenpan. Doe deze vervolgens over in een kommetje om af te laten koelen.
- Pers het teentje knoflook uit boven de yoghurt, voeg de cayennepeper en het zout toe en roer goed door elkaar.
- Maal het komijnzaad fijn in een vijzel of koffiemolen en voeg zo'n halve theelepel toe aan het yoghurtmengsel. Proef het mengsel en voeg eventueel meer kruiden of zout toe.
- Laat de smaken goed in de yoghurt trekken door het minstens een uur in de koelkast te zetten. Gebruik binnen twee dagen.
Sinds ik voor het eerst Mercimek Corbasi (turkse linzensoep) heb gemaakt, ben ik helemaal verslaafd aan soep met djinten. En het is zo simpel, ui, knoflook en een peper fruiten in olijfolie, dan ongeveer 2 eetlepels djinten kort meebakken, blussen met (runder)bouillon. Dan gooi ik welke groente dan ook (nu tomaat, puntpaprika en aubergine) erbij. Als het zacht is pureer ik het, misschien af en toe wat bouillon bijvoegen. lekker met koriander!
Wat is zelfgemaakte 24-uurs yoghurt ?
Alvast bedankt
zelfgemaakte yoghurt die 24 uur gefermenteerd is (yoghurt uit de winkel wordt maar 6 uur ongeveer gefermenteerd)
Komijn komt niet enkel voor in het Midden Oosten maar ook in Azië. Het heeft zijn oorsprong dus niet in het Midden Oosten…
Ik meen dat “midden oosten” grotendeels in Azië ligt
Met Azië worden overduidelijk “andere” landen bedoeld . Niet de landen die normaliter als het midden Oosten worden aangeduid: nl.m.wikipedia.org.