Vlierbloesemsiroop met Suiker of met Honing

Jarenlang maakte ik geen vlierbloesemsiroop, omdat er zoveel suiker in moet om de siroop goed te houden. Je kunt het wel maken met een alternatief als honing of zelfs stevia, maar dan moet je het in de koelkast bewaren en kun je het ook niet al te lang bewaren…

Toch Vlierbloesemsiroop, ondanks de Suiker!

Vorige week kwam ik daarom met een recept dat ik had gevonden voor een vlierbloesemchampagne zonder al die suiker, maar met dadels. De meeste suikers daarvan worden als voeding gebruikt door de melkzuurbacteriën en gisten. en dat bracht me weer op een idee: waarom niet toch vlierbloesemsiroop maken mét suiker om het hele jaar door, zolang de voorraad strekt een gefermenteerd vlierdrankje te kunnen maken??

Dus maak ik nu toch vlierbloesemsiroop mét suiker. Je kunt deze desnoods vervangen door honing, maar houdt er dan wel rekening mee dat dit zowel de smaak, als de houdbaarheid beïnvloedt! Je kunt deze niet maanden lang bewaren, dus in de herfst en winter kun je het wel vergeten…

Nu eerst even, zoals beloofd over de Vlier zelf

De vlier (Sambucus nigra) is een struik of kleine boom die tussen de 3 en 8 meter hoog kan worden. Het dofgroene blad is geveerd met 3 tot 7 langwerpig-eironde, 5 tot 10 cm. lange, fijn getande blaadjes en niet behaard. De bloemschermen zijn tussen de 7 en 22 cm breed en crème wit van kleur en sterk geurend.

De in de herfst rijpende bessen zijn donker paars tot zwart. Zowel de bloesems als de bessen (indien gekookt) zijn eetbaar. Rauw zijn de bessen, net als het groen van de plant, licht giftig. Het groen moet je dus zoveel mogelijk verwijderen.

Je kunt dus zowel in de lente plukken, als in de herfst. Heb je maar 1 boom bij je in de buurt, pluk dan nu niet alle bloesems eruit, dan heb je van het najaar ook nog bessen!

In de winter kan de vlier gastheer zijn van Judasoren, een eetbare zwam.

Waar vind je de Vlier

De vlier komt oorspronkelijk voor in Europa, de Kaukasus, West-Siberië en Noord-Afrika, maar is inmiddels ook in Noord-Amerika ingeburgerd.

Op de Vlaamse site sjamaanrudy.be vond ik een aardig stukje over de plekken waar je de vlier kunt vinden, ik heb het een klein beetje aangepast:

De vlier is zowat de meest archetypische heester die er be-staat: hij “verschijnt” uit het schijnbare niets op allerlei plaatsen waarop daarvoor niets stond. De vlier schijnt een voorkeur te hebben voor al die vergeten plekjes en verloren hoeken, dat een door de mens gecultiveerd landschap achterlaat: braakland, ruigten, struwelen, heggen, langs weggetjes en bosranden, tussen koterijen, aan stallen, zomaar tussen andere struiken en bomen, en zo kunnen we maar doorgaan. In realiteit, wordt vlier-zaad verspreid door vogels, die zich te goed hebben gedaan aan zijn bessen, en ergens op een rustig plekje hun ontlasting droppen. Het lijkt er dus alleen op, alsof de vlier uit het magische “niets” ineens verschijnt; in wezen duikt hij dus op, op die banale en verlaten plekjes waar mens en dier hun ontlasting “laten”.

Je vindt de vlier dus schijnbaar overal; in parken en plantsoenen, in meestal wat grotere tuinen, in heggen, aan de rand van het bos, of op open plekken in het bos, in de duinen en bij boerderijen.

Bijgeloof

Het was gebruikelijk om op boerenerven een vlier te planten bij het woonhuis of de stal, want men geloofde dat de vlier onweer en nare ziekten zou vermijden. Het kappen van zo’n vlier zou juist ongeluk brengen.

Aan de bloesem van de vlier worden voorspellende krachten toegeschreven. In Midden-Europa hangen jonge meisjes in de nacht van 21 juni een bloeiende vlierbloesem achter het bed. Hierdoor zal hun toekomstige echtgenoot zich in hun droom openbaren.^[1]

Geneeskundig gebruik

De vlier werd gezien als een soort wonderboom die alles kon genezen en waarvan je elk deel kon gebruiken:

• Hippocrates, Dioscorides en Dodoens raadden de vlierbloesems aan als vochtdrijvend middel.

• De Choctaw indianen stampen vlierbladeren fijn en wrijven die op het hoofd, of brengen ze, vermengd met zout, aan als kompres tegen hoofdpijn.

• Pastoor Kneipp zei over de vlier: “Als u in de lente de lichaamssappen en het bloed wilt reinigen en u op een eenvoudige manier wilt ontdoen van alle gestorven elementen, neem dan zes tot acht vlierblaadjes, snijd die in kleine stukjes, zoals tabak, en laat die ongeveer 10 minuten koken. Neem elke morgen een uur vóór het ontbijt een kopje van deze thee, net zolang als uw voorjaarskuur duurt. Deze eenvoudige thee reinigt het menselijk organisme op voortreffelijk wijze.”

• Plinius gebruikte een papje van de bladeren en parelgerst om hondenbeten te verzorgen.

• De groene bast, die te vinden is onder de grijze bast, werd gebruikt bij waterzucht, urineretentie, acute nierontsteking met oedeem, nierkolieken, reuma en jicht.

• De wortel kon net zo gebruikt worden als de groene bast.

Tegenwoordig worden alleen de bessen en de bloesems nog inwendig gebruikt, terwijl de bladeren nog wel als wondmiddel worden gebruikt.

De vlier wordt vooral gebruikt vanwege de zweetdrijvende, infectiewerende en ontstekingswerende eigenschappen. Het wordt vooral gebruikt bij grippale aandoeningen en verkoudheden met koorts, koorts en kinderziekten.

Bron: Ecolonie.org

Of weer van sjamaanrudy.be

Medicinaal én culinair zijn de toepassingen en de recepten van de vlierbloesem en vlierbessen dan ook legio: van het in pannenkoekenbeslag draperen van bloesems tot de bekende hoestsiroop van vlierbessen; van de nier-stimulerende en zweet-bevorderende eigenschappen van gedroogde vlierbloemetjes, tot de bereiding van middelen voor de keel op basis van vlier-bessen. De vlier is goed voor kwakkelkoortsjes, kwakkelkwaaltjes zoals verkoudheden en “zich onwel voelen”, en allerlei kleine ongemakjes die het leven van elke dag kunnen bemoeilijken wanneer ze opduiken: hoest, hoofdpijn, keelpijn, kiespijn, oor-pijn, oogpijn, aften in de mond, “brandende” voeten, buikpijn, nervositeit (slaapthee), hooikoorts, ….. Daarom is het dus dank-baar van een vlier in zijn onmiddellijke nabijheid te hebben: het is een erg nuttige of “bruikbare” boom, die als eerste hulp kan dienen. In de Skandinavische landen kookt men vlierbloemen met suiker en citroen in tot een siroop, die dan aangelengd met water een heerlijke limonade geeft.

Plukadvies

Zoals ik vorige week al zei, moet je erop letten dat de bloemetjes in een bloemscherm allemaal open moeten zijn, maar niet bruin en uitgebloeid. De schermen zijn op hun best, als er allemaal stuifmeel vanaf komt, als je er zacht tegen tikt. Pluk de bloemschermen op een droge dag en let er bij het plukken op dat er niet teveel beestjes opzitten. Vlier kan nogal eens last hebben van zwarte bladluis bijvoorbeeld.

De bessen moeten allemaal goed rijp zijn, zeker niet groen, maar ook niet paarsachtig-rood, eerder zwart.

Leg de schermen na het plukken buiten even omgekeerd op een doek om beestjes de kans te geven weg te gaan.

Beestjes niet uit je bloemschermen schudden of spoelen, dan raak je het stuifmeel kwijt dat juist zoveel aroma bevat!

Even opletten!

Mij is het met de paplepel ingegoten, ik maakte op de lagere school al vlierbessenjam van vlierstruiken waar ik langskwam op weg naar school. Maar ja, wat wil je als je ouders bioloog zijn…

Ik weet dus precies wat een eetbare vlier is en wat niet. Er zijn namelijk twee soorten vlieren die echt giftig zijn, maar gelukkig zien ze er toch ook wel anders uit: Kruidvlier (Sambucus ebulus) en Trosvlier (Sambucus racemosa). De eerste bloeit veel later dan de eetbare Sambucus nigra en de tweede bloeit juist eerder en heeft meer een soort bloempluimen, niet breder dan een cm of 6. De vruchten van deze zijn rood i.p.v. paars-zwart.

Hier vind je een mooi filmpje hoe je de giftige Kruidvlier kunt herkennen.

Vlierbloesemsiroop

Stemmen: 0 Score: 0 Jij: Stem op dit recept!

Print Recipe

Een heerlijk geurende siroop, opdat je ook later in het jaar nog volop kunt genieten van de vlierbloesem, al dan niet gefermenteerd om de suikers er weer uit te halen!

• Seizoen & GelegenheidZomer
• Zonder...Eieren, Gluten, Granen, Lactose, Noten, Vlees, Zuivel
• Leefstijl - DieetVegetarisch
• Soort GerechtBasisrecepten, Drankjes

Vlierbloesemsiroop Stemmen: 0 Score: 0 Jij: Stem op dit recept! Print Recipe Een heerlijk geurende siroop, opdat je ook later in het jaar nog volop kunt genieten van de vlierbloesem, al dan niet gefermenteerd om de suikers er weer uit te halen! Seizoen & GelegenheidZomer Zonder...Eieren, Gluten, Granen, Lactose, Noten, Vlees, Zuivel Leefstijl - DieetVegetarisch Soort GerechtBasisrecepten, Drankjes

Ingrediënten

• 40 schermen vlierbloesem hoeveelheid is bij benadering
• 4 liter water b.v.k gefilterd
• 3 citroenen biologisch
• 2,5 kilo suiker
• 15 g citroenzuur optioneel

Benodigdheden

• 1 kom minstens 5 liter
• 1 vergiet
• 1 schone theedoek zonder wasmiddelen luchtjes
• flessen of potten
• 1 trechter b.v.k. van rvs

Porties:

Eenheden:MetricUS Imperial

Instructies

1. Als je dat nog niet gedaan had, moet je eerst even de bloesems omgekeerd op een doek leggen buiten, dan krijgen de beestjes de tijd om weg te gaan.
2. Knip of snijd vervolgens zoveel mogelijk van de groene stelen van de bloesems weg.
3. Boen de citroenen schoon met heet water en snijd ze in schijfjes.
4. Leg de helft van de citroenschijfjes op de bodem van de kom, giet het water erop en doe de bloesems erbij met de rest van de citroenschijfjes. Zorg dat alles onderstaat en dek af met een theedoek, deksel of bord. Doe eventueel een elastiekje om de theedoek, zodat deze niet in de nattigheid kan zakken. Laat het geheel 24 à 48 uur staan.
5. Begin voordat je de siroop gaat maken met het schoonmaken van de flessen. Als je potten gebruikt en je hebt een vaatwasser, dan is het makkelijk: gewoon in de vaatwasser die je op z'n heetst zet de potten schoonmaken.
6. Geen vaatwasser, of liever flessen? Dan kun je de flessen schoonmaken met heet sodawater en ook weer naspoelen met heet water, maar dan heb je wel kans op witte aanslag op het glas. De makkelijkste methode vind ik nog het even omspoelen met wat afwasmiddel, goed het wasmiddel eruit spoelen en de flessen in de oven laten drogen. In mijn gasoven, die heel snel opwarmt leg ik ze zonder de oven eerst voor te verwarmen. Ik zet de oven op stand 4 en laat de flessen een kwartiertje in de oven. Dan gaat de oven uit en laat ik de flessen erin tot ik klaar ben om ze te vullen. Duurt het bij jouw oven lang voor deze op temperatuur is, dan kun je deze misschien beter even voorverwarmen. 100˚C zal genoeg zijn.
7. Doe hetzelfde met de trechter, als die van rvs is. Een kunststof trechter kun je beter in de vaatwasser of met heet sodawater reinigen.
8. Doe een theedoek in een vergiet en de vergiet in de soeppan. Zeef de bloesems en de citroenschijfjes uit het vocht en knijp de doek waar alles inzit even goed uit. Je hebt nu al een lekker drankje!
9. Zet de soeppan op het vuur en als het begint te koken giet je de suiker en eventueel het citroenzuur erbij. Even goed roeren tot alle suiker is opgelost. Breng weer terug aan de kook en haal de pan van het vuur.
10. óf, als je honing gebruikt in plaats van suiker:
11. Zet de soeppan op het vuur en breng het vlierbloesemwater aan de kook. Haal van het vuur en roer er de honing door. Als je de honing rauw wilt houden, dan wacht je tot het is afgekoeld tot 42˚C en roer dan de honing erdoor. Waarschijnlijk is het dan wel nog iets minder lang houdbaar.
12. Zet de flessen of potten op een houten plank en vul ze met behulp van de trechter met de hete siroop.
13. Wil je de siroop wecken om ze nog langer te kunnen bewaren, neem dan weckflessen i.p.v. beugelflessen en vul deze tot 1 cm onder de rand. Sluit de flessen af met de inmaakring en weckklemmen.
14. Weck de vlierbloesemsiroop op 100 graden gedurende 90 minuten.
15. Haal deflessen uit de weckketel, laat ze afkoelen en verwijder de weckklemmen. Heeft natuurlijk geen zin ze te wecken als je de honing rauw wilt houden!

Deel dit Recept

Mogelijk doorWP Ultimate Recipe